Kiến trúc Nhật Bản từ lâu đã thu hút sự chú ý với sự đơn giản, tinh tế và sang trọng. Vậy đặc điểm nào làm nổi bật kiến trúc Nhật Bản? Tại sao nó lại được ưa chuộng trong thiết kế kiến trúc? Cùng APA Academy tìm hiểu nhé!
Kiến trúc Nhật Bản là gì?
Phong cách kiến trúc truyền thống của Nhật Bản là một dạng kiến trúc có lịch sử lâu dài, đặc trưng bởi những đặc điểm như sự đơn giản trong thiết kế, sử dụng chủ yếu gỗ làm vật liệu xây dựng, mái dốc lợp bằng ngói hoặc tranh. Trong thiết kế nội thất của những ngôi nhà Nhật Bản, không gian thường không có tường ngăn. Các phòng riêng biệt được phân chia thông qua cửa lùa. Trong khi nghỉ ngơi, người Nhật thường sử dụng nệm hoặc bàn thấp để ngủ.
Lịch sử kiến trúc Nhật Bản
Từ giai đoạn ban đầu, nhu cầu về nhà ở và kiến trúc của người Nhật đã được thiết kế theo cách đơn giản. Đến thế kỷ thứ 6, nhiều đền chùa đã được xây dựng với kiến trúc phức tạp hơn. Vào thời Minh Trị Duy Tân năm 1868, kiến trúc đã phân chia thành hai phong cách riêng biệt: kiến trúc hiện đại và kiến trúc quốc tế.
Lý do Kiến trúc phong cách Nhật Bản ngày càng được ưa chuộng
Kiến trúc Nhật Bản đang ngày càng được ưa chuộng vì nhiều lý do, trong đó có sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, cùng với những giá trị văn hóa sâu sắc. Dưới đây là một số điểm chính giúp giải thích sự phổ biến của kiến trúc Nhật Bản:
Sự Kết Hợp Giữa Truyền Thống và Kiến trúc Nhật Bản Hiện Đại
- Truyền Thống: Kiến trúc phong cách Nhật Bản thường thể hiện sự kính trọng đối với truyền thống và tự nhiên. Ngôi nhà truyền thống như “minka” thường có các đặc điểm như sàn nhà bằng gỗ, cửa sổ lớn để tận dụng ánh sáng tự nhiên, và sự tích hợp với thiên nhiên xung quanh
- Kiến trúc Nhật Bản hiện đại: Ngược lại, kiến trúc hiện đại thường sử dụng công nghệ và vật liệu tiên tiến, nhưng vẫn giữ được sự tối giản và giao tiếp tốt với môi trường tự nhiên
Tôn Trọng Thiên Nhiên
Kiến trúc Nhật Bản thường tập trung vào việc tận dụng ánh sáng tự nhiên và tạo ra một liên kết với thiên nhiên xung quanh. Sự sử dụng gỗ và kính trong thiết kế giúp tạo cảm giác ấm cúng và mở rộ.
Tính Tối Giản và Tinh Tế
Sự tối giản là một đặc trưng quan trọng của kiến trúc Nhật Bản. Những đường nét đơn giản và không gian mở tạo ra một cảm giác thoải mái và yên bình.
Chú Trọng Đến Chi Tiết
Kiến trúc Nhật Bản thường tập trung vào việc làm sao để mọi chi tiết đều có ý nghĩa và đẹp mắt. Từ cửa sổ đến cánh cửa, mọi thứ đều được thiết kế một cách cân nhắc.
Khả năng Linh Hoạt
Nhiều công trình kiến trúc Nhật Bản có khả năng thích ứng với môi trường xung quanh và nhu cầu của gia chủ. Các không gian có thể được mở rộng hoặc thu hẹp tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng.
Sự Ấm Áp và Nghệ Thuật Truyền Thống
Ngoài kiến trúc, nghệ thuật truyền thống Nhật Bản như ikebana (cắm hoa), chado (nghệ thuật uống trà), và shoji (màn trượt) cũng góp phần tạo nên sự độc đáo và ấm áp trong không gian sống.
Tất cả những đặc điểm trên kết hợp lại giúp kiến trúc phong cách Nhật Bản thu hút sự chú ý và sự ưa chuộng, không chỉ trong nước mà còn trên thế giới.
Bạn có thể tham khảo: Kiến trúc Đông Dương là gì? Đặc trưng của phong cách kiến trúc Đông Dương
Những đặc điểm kiến trúc Nhật Bản truyền thống
Shoji – tấm vách làm bằng giấy mờ, gỗ hoặc tre
Shoji, hay còn được gọi là cách tấm vách ngăn giữa các phòng, được làm từ gỗ, tre hoặc giấy mờ. Đây là một yếu tố phổ biến trong kiến trúc nhà ở và đền thờ tại Nhật Bản. Người Nhật thường ưa chuộng sự tối giản trong thiết kế, thay vì sử dụng tường vách ngăn như thói quen phổ biến ở Việt Nam, nhằm đảm bảo tính tiện ích.
Chiếu Tatami
Chiếu Tatami là một sản phẩm truyền thống của văn hóa Nhật Bản, được tạo ra từ chất liệu cói và vải. Quá trình sản xuất bao gồm việc nghệ nhân kết hợp các sợi cói bằng cách đan chúng với nhau, sau đó sử dụng vải để bọc các mép cói. Trong kiến trúc truyền thống, chiếu Tatami thường được sử dụng để trải sàn trong các công trình nhà ở.
Ban đầu, chiếu Tatami thường có màu xanh và sau một thời gian sử dụng, nó sẽ chuyển sang màu vàng đẹp mắt. Kích thước chuẩn của chiếu là tỷ lệ 2:1 (1820mm x 910mm). Ngoài loại chiếu truyền thống, tại Nhật Bản còn có phiên bản chiếu Tatami được thiết kế để sử dụng trong các kiểu nhà ở theo phong cách phương Tây, thường có hình dạng hình chữ nhật.
Những mái nhà cong
Đặc điểm kiến trúc Nhật thường là mái nhà dài và cong, đặc biệt là trong thiết kế của những ngôi nhà truyền thống. Có bốn loại mái phổ biến mà người Nhật thường ưa chuộng:
- Mái đầu hồi (Kirizuma)
- Mái dốc 4 bên (Yosemune)
- Mái đầu hồi Đông Á (Irimoya)
- Mái hình chóp vuông (Kogyo).
Mái nhà cong thường được thiết kế với diện tích rộng, nhằm bảo vệ ngôi nhà và cửa sổ khỏi ảnh hưởng của thời tiết như mưa nắng. Phần mái thường không có những chi tiết chạm khắc hoa văn phức tạp. Trong kiến trúc Nhật, mái nhà được chế tác từ nhiều loại vật liệu như ngói vảy, ngói sóng, và thậm chí là bê tông.
Tường Fusuma trong kiến trúc Nhật Bản
Fusuma, hay còn được biết đến là cánh cửa trượt, là một loại cửa được tạo ra từ tấm vách Shoji, được làm từ giấy mờ, gỗ, hoặc tre. Như đã đề cập, chức năng chính của cửa lùa này là để phân chia không gian giữa các phòng. Trên bề mặt của tường Fusuma thường được trang trí với nhiều họa tiết đa dạng, bao gồm tranh vẽ phong cảnh, hình vẽ phong thủy, hoặc hình ảnh của các linh vật.
Bàn thấp Chabudai
Bàn Chabudai là một sản phẩm nội thất có 4 chân ngắn, đặc trưng của văn hóa truyền thống Nhật Bản. Trong ngôi nhà Nhật Bản, việc sử dụng bàn Chabudai là điều phổ biến.
Bàn này có chiều cao khoảng 15 đến 30cm, giúp tiết kiệm không gian và dễ dàng gấp gọn. Chabudai có 4 hình dạng chính là tròn, chữ nhật, elip và vuông, mỗi loại thích hợp cho các không gian và mục đích sử dụng khác nhau như học tập, làm việc, uống trà, tiếp khách, hoặc nấu ăn…
Engawa – những tấm gỗ gắn vào phần rìa ngoài
Engawa có vai trò ngăn cách giữa nội thất trong căn nhà với khu vườn bên ngoài. Engawa được làm từ chất liệu gỗ chắc chắn và bền bỉ, có hai loại chính là Nureen và Kureen.
Nureen
Nureen là một dạng của Engawa được thiết kế ở bên ngoài mái hiên. Chất liệu chủ yếu sử dụng cho Nureen là gỗ, và đảm bảo rằng gỗ này không bị mối mọt và có khả năng chống chọi với điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Gỗ ép và gỗ dán thường không được lựa chọn để làm Nureen.
Kureen
Kureen là một dạng của Engawa được thiết kế để đặt ở bên trong các phòng nhỏ, nối kết các không gian với nhau. Dưới phần Engawa có cửa chớp hoặc khung kim loại/gỗ để ngăn cách với không gian bên ngoài. Chiều rộng của Kureen Engawa thường nằm trong khoảng từ 120cm đến 180cm.
Genkan – khu vực lối vào truyền thống
Tại Nhật Bản, cho dù bạn sinh sống trong biệt thự, căn hộ chung cư hay nhà ở, việc đón khách thường diễn ra tại khu vực lối vào truyền thống được gọi là Genkan. Khác biệt với sảnh đón thông thường, Genkan mang đậm đặc ý nghĩa văn hóa Nhật Bản.
Khi có khách đến, chủ nhà thường đứng tại Genkan. Khi được mời vào, khách thường sẽ cởi giày và mũ trước khi bước vào nhà. Ngoài ra, Genkan còn là không gian thường được sử dụng trong việc giao báo, nhận bưu phẩm…
So với phần nền nhà, Genkan thường được thiết kế thấp hơn. Nơi này thường chứa các vật dụng như tủ để giày dép, cây treo nón, mũ, áo khoác. Genkan còn được trang trí thêm bằng những đồ vật như lọ hoa, tranh ảnh, hoặc bàn gỗ nhỏ…
Kiến trúc Nhật Bản luôn gắn liền với sự đơn giản và mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Đây vẫn là một phong cách kiến trúc độc đáo, tối ưu hóa mọi diện tích, rất đáng để học tập. Đừng quên theo dõi APA Academy để cập nhật những xu hướng kiến trúc mới nhất nhé!