Kiến Trúc Roman Có Gì Đặc Biệt? Các Công Trình Nổi Tiếng

Phong cách kiến trúc Roman là một trong những dạng kiến trúc phổ biến trong quá khứ. Đặc trưng bởi vẻ đẹp cổ điển và sự hùng vĩ của nền văn minh phương Tây, đặc biệt là thời kỳ đế chế La Mã cổ đại. Tuy nhiên, ít người hiểu rõ về nguồn gốc và đặc điểm độc đáo của loại kiến trúc này. Cùng APA Academy tìm hiểu nhé!

Kiến trúc Roman là gì ?

Phong cách kiến trúc Roman thực sự bắt đầu nổi lên vào thế kỷ 11 và phát triển mạnh mẽ ở một số quốc gia Châu Âu như Pháp, Anh, Ý, và Tây Ban Nha. Phong cách này mang đậm đặc những đặc điểm độc đáo, được kế thừa từ các thế kỷ trước đó và được phát triển thành những điểm nổi bật riêng biệt.

Thuật ngữ “kiến trúc Roman” được lấy từ tiếng La Tinh khi được dịch sang tiếng La Mã, từ đó phản ánh sự tương đồng giữa hai phong cách kiến trúc Roman và La Mã. Mặc dù nó chịu nhiều tác động từ kiến trúc La Mã cổ điển, nhưng Roman vẫn giữ được nét thô sơ, chưa thấy sự linh hoạt và chuyển động mượt mà. Họ tiếp tục sử dụng nhiều loại vật liệu truyền thống, dẫn đến quá trình xây dựng và thi công còn nhiều hạn chế so với các phong cách kiến trúc trước đó.

Kiến trúc Roman còn nhiều điểm chưa phát triển mạnh mẽ, nhưng nó đã tạo nên những đặc điểm độc đáo. Cấu trúc chắc chắn giúp tạo ra những công trình ấn tượng và lộng lẫy trong thời kỳ này. Mặc dù không có nhiều tác phẩm nổi bật, nhưng với những đặc điểm riêng biệt, chúng ta có thể dễ dàng nhận biết đây là nền tảng để phát triển cho các phong cách kiến trúc khác trong tương lai.

Đặc điểm nổi bật của kiến trúc Roman

Trước khi kiến trúc Roman phát triển, đa số công trình của cộng đồng La Mã được xây dựng chủ yếu từ gỗ. Tuy nhiên, điều này dẫn đến tình trạng dễ cháy và tuổi thọ ngắn. Vì vậy, sự phát triển của một phong cách kiến trúc mới là không thể tránh khỏi. Loại kiến trúc này mang lại nhiều cải tiến, với công trình có tuổi thọ cao hơn và độ bền tổng thể tăng lên. Dưới đây là một số đặc điểm quan trọng của kiến trúc Roman:

Chịu ảnh hưởng bởi kiến trúc Byzantine và La Mã cổ điển

Trong giai đoạn này, hầu hết các công trình xây dựng phản ánh sự kết hợp giữa kiến trúc Byzantine và La Mã cổ đại trong quá trình phát triển kiến trúc Roman. Nguyên nhân chủ yếu là vì những khu vực phát triển của kiểu kiến trúc này thường nằm ở ranh giới của đế chế La Mã. Do đó, không tránh khỏi việc có những nét tương đồng trong cách thiết kế và xây dựng.

Tuy nhiên, không như kiến trúc La Mã cổ đại với tính toán cầu kỳ và hoàn hảo, kiến trúc Roman thời kỳ này không thể nói là có nhiều đặc sắc, cũng không đạt tới quy mô lớn. Thậm chí, nó hướng tới sự đơn giản hơn nhiều. Các chi tiết trang trí ngoại thất giảm thiểu đáng kể, còn cửa ra vào và cửa sổ thường được thiết kế nhỏ, không có quá nhiều điểm nhấn, tập trung vào sự đơn điệu.

Số lượng công trình kiến trúc Roman nhiều và rải rác

Trong giai đoạn này, kiến trúc không tập trung ở một vùng địa lý hay thành phố cụ thể mà thay vào đó được áp dụng phổ biến ở nhiều địa điểm khác nhau. Hình thức kiến trúc không đa dạng nhiều, chủ yếu hướng tới các công trình đặc biệt như nhà thờ, tu viện, và các công trình công cộng.

Đường nét kiến trúc Roman thô sơ đơn giản

Không như những loại kiến trúc khác, kiến trúc Roman không có sự phức tạp và tinh xảo, mà mang đặc điểm của sự đơn giản, mộc mạc và thô sơ. Không quá rối ren như kiến trúc La Mã cổ đại, cũng không phô trương với sắc màu như kiến trúc Byzantine.

Có thể do đó, khi quan sát những công trình kiến trúc này, người ta có thể cảm nhận sự thô sơ trong thiết kế ngoại thất. Các chi tiết trang trí được giảm thiểu đến mức tối đa, tạo ra cảm giác nặng nề và bí bách không tránh khỏi.

Nổi bật với kiến trúc mái vòm và cuốn cửa trụ

Trong kiến trúc của thời kỳ này, các kỹ sư kiến trúc chủ yếu áp dụng các hình thức mái vòm bán cầu hoặc mái vòm nôi, kết hợp với cột trụ và cuốn cửa. Hầu hết các loại mái vòm này được xây dựng từ đá, tạo nên sự liên kết giữa chúng khá đơn giản, không phức tạp, và thường sử dụng hình thái chữ thập La Tinh, hình vuông, hoặc tròn nhỏ.

Cấu trúc kiến trúc của công trình ở các hướng khác nhau thường thể hiện sự đa dạng, ví dụ, trong trường hợp của nhà thờ, phía Tây thường có các tháp cao có hình trụ tròn hoặc các hình dạng hình học đơn giản, trong khi phía Đông thường có kiến trúc được cắt ngang.

Phần thân cột hoặc chân cột của công trình thường được trang trí bằng hình hoa lá hoặc các chi tiết hình học xen kẽ, có thể là hình người, chân cột hình thú, v.v. Các đầu cột thường mang hình dáng độc đáo, tạo nên đặc điểm nổi bật của phong cách kiến trúc này.

Kỹ thuật xây dựng còn đơn điệu

Trong giai đoạn này, các kiến trúc sư tích hợp đa dạng chi tiết hình tròn và cung, thường xuất hiện trong hành lang và lối đi bên trong các công trình. Đặc biệt, chúng thường dựa trên các trụ cột hoặc mũ cột để phát triển, đặc trưng của phong cách kiến trúc được lãnh đạo bởi kiến trúc sư Alberti và phát triển mạnh mẽ tại Andrea Mantua.

Kiến trúc Roman thường sử dụng các hình thái cong, với vòm cung không sườn hoặc có hình dạng bán nguyệt, tạo nên một phần trong bố cục tổng thể của công trình. Điều này khác biệt với kiến trúc Gothic, nơi chữ nhật thường chiếm ưu thế. Trong thời kỳ này, đường nét của kiến trúc trở nên mềm mại và uyển chuyển hơn nhiều.

Bạn có thể tham khảo: Kiến Trúc Đông Dương Là Gì? Đặc Trưng Của Kiến Trúc Đông Dương

Một số công trình kiến trúc Roman ở Việt Nam

Công trình nhà thờ Tân Định tại Sài Gòn

Đây là một công trình kiến trúc Gothic, nhưng phần trang trí bề ngoài mang đậm đặc phong cách Roman. Điều này tạo nên đặc điểm độc đáo cho một trong những nhà thờ đẹp nhất tại Việt Nam trong thời kỳ đó. Công trình này được xây dựng từ năm 1876 và nổi bật với sự phổ biến lớn, thu hút nhiều sự chú ý vào thời điểm đó.

Công trình nhà thờ Kon Tum bằng gỗ

Đây là một tác phẩm xây dựng toàn bộ từ gỗ, tuân thủ theo kiến trúc đơn giản, thô sơ theo phong cách Roman, nhưng vẫn thể hiện đặc điểm riêng của kiến trúc nhà sàn Tây Nguyên. Sự kết hợp này độc đáo và hấp dẫn, tạo nên đặc trưng độc đáo cho Kon Tum.

Công trình bao gồm nhiều phần, bao gồm giáo đường, nhà tiếp khách, khu trưng bày các sản phẩm văn hóa của dân tộc và những đặc trưng về tôn giáo, cùng với khu nhà rông. Đặc biệt, khuôn viên của nhà thờ không chỉ có những công trình tôn giáo mà còn bao gồm cô nhi viện, xưởng may mặc và xưởng làm mộc để hỗ trợ cuộc sống của trẻ mồ côi tại đây.

Công trình nhà thờ Đức Bà tại Sài Gòn

Có thể bạn đã nghe nhiều về nhà thờ Đức Bà, nhưng không phải ai cũng biết rằng đây là công trình thánh đường chính tòa của Đức Mẹ Vô Nhiễm. Mặc dù đã trải qua hàng trăm năm lịch sử, nhưng những kiến trúc này vẫn giữ được vẻ đẹp đặc trưng của thời kỳ trước, với sự lộng lẫy và tráng lệ độc đáo, trở thành biểu tượng của kiến trúc Sài Gòn.

Các đường nét, rìa và hoa văn mang đậm phong cách kiến trúc Roman, kết hợp chút ít của Gothic, tạo nên sự tôn nghiêm và thanh lịch. Vật liệu chủ yếu sử dụng là xi măng, sắt thép và ốc vít, được nhập khẩu từ Pháp trong thời kỳ đó. Nếu quan sát kỹ, bạn sẽ nhận thấy bề ngoài của nhà thờ Đức Bà được xây dựng từ gạch không tô trát, nhưng vẫn giữ được sắc hồng tươi đẹp mà không bám bụi rêu.